Het aantreden van het Kabinet Schoof gaf de JOVD een gouden kans. Namelijk een aandachttrekkende manier om hun moederpartij te bekritiseren. Het kabinet wist zich steeds vaker neer te zetten als een groep amateurs, met als resultaat dat de media op zoek ging naar een groep VVD’ers die kritiek hadden op het kabinet en vooral samenwerking met de PVV. Deze vonden ze in de JOVD. Juist dit belachelijk maken van de VVD typeerde de JOVD’s mediastrategie afgelopen twee jaar: Afzeiken, afzeiken en nog meer afzeiken. De JD staat ook op zo’n mogelijk kruispunt. Er is namelijk een mogelijk kabinet met JA21 op komst, en ongeacht de poppetjes, staat het komende kabinet voor veel moeilijke keuzes. Dus moet de JD zich ook afvragen of zij zich ook zo kritisch wil opstellen tegenover haar moederpartij.
Aiden Bennett
Kritisch zijn is iets waar de JD weer aan moet wennen, gezien het laatste kritische JD stuk jegens D66, die in een krant terechtkwam, bijna twee jaar geleden gepubliceerd is. Maar om eerlijk te zijn waren er bijna geen nieuwswaardige momenten in de afgelopen jaren om D66 op te bekritiseren. De partij zat in de oppositie, waar het juist loonde om haar ideologische veren te laten zien. Er waren dus geen waterige compromissen om op te mikken. Daarnaast was D66 simpelweg geen factor van belang meer. Het resultaat? Kritiek op D66 was voor de media niet boeiend, en hierdoor kreeg de JD ook minder aandacht vanuit de media. Om deze reden was het logisch dat de JD en andere PJO’s veel meer baat hadden bij een aantrekkelijker en wellicht belangrijker doelwit om aan te vallen: het kabinet met prutsende PVV bewindslieden.
De remmen op kritiek
In tegenstelling tot de JOVD heeft de JD een hechte band met haar moederpartij. Op twee punten is dit cruciaal; op het vlak van de interne lobby, en van de verkiezingen. Zo schuift de JD aan bij de fractievergaderingen van D66 op zowel lokaal als landelijk niveau (iets waar de JOVD zich liever niet mee bezighoudt). Op deze manier kunnen JD bestuurders twee paden bewandelen om mogelijk kritiek te leveren (en vervolgens verandering aan te jagen), namelijk via de media of binnenskamers. Het is daarom logischer voor JD bestuurders om kritiek eerst intern te uiten, voordat ze naar de media rennen. Dit komt doordat het constant afzeiken van D66 in de media ertoe kan leiden dat de partij haar deuren dicht doet voor de JD, waardoor de JD haar meest directe vorm van beleidsbeïnvloeding zou verliezen. Dit creëert wel een dubbele relatie tussen de JD en D66: waarin D66 haar PJO aanmoedigt om kritisch te zijn, maar er tegelijkertijd wel een sluipende dreiging van uitsluiting bestaat.
In verkiezingstijd is het bij de JD een automatisme geworden om D66 te steunen tijdens verkiezingen, waarbij een “hou je bek tijdens de verkiezingstijd” doctrine geldt. Buiten het feit dat JD’ers vaker wel, dan niet, een warm hart toekennen aan hun moederpartij, levert het ook strategische voordelen op. Felle kritiek tijdens de campagne brengt de partij meer schade op dan normaliter, waardoor een kritisch stuk bij D66 in het verkeerde keelgat kan schieten. Hierdoor riskeert de JD nog meer de toegang tot de interne beleidsbeïnvloeding. Immers zal kritiek op D66 tijdens verkiezingstijd ook raar zijn vanwege de inzet voor de JD-kandidaten (nog iets wat de JOVD zich ook niet permitteert). Waar de JD een jonge kandidaat steunt op de D66 lijst, met de hoop om de JD en het jongeren-geluid te vertegenwoordigen. Het zou daarom raar zijn om als JD kritiek te uiten op het verkiezingsprogramma van D66, terwijl een JD-kandidaat datzelfde verkiezingsprogramma verdedigt. Dit bij elkaar verklaart waarom de JD niet stond te springen om naar de pers te rennen na het befaamde ‘90k’ debacle, en de recente koerswijziging van D66 richting het midden, voornamelijk op asiel.
Kansen, kansen en nog eens kansen
Met de formatie van start is het goed om scherp te blijven op de opties die ons staan te wachten. Zoals eerder benoemd hamerde de JOVD vooral op de samenwerking tussen de VVD en PVV die nogal negatief uitpakte. Dit deden ze zelfs door het Kabinet Schoof “extra racistisch” te noemen. Voor zo’n soort keuze kan de JD ook komen te staan als D66, tegen haar beter weten in, toch een kabinet vormt met JA21. Een kabinet dat makkelijk te bekritiseren is en kritiek die daarnaast ook lekker bekt in de media.
Maar zelfs het nachtmerriescenario van Yeşilgöz, namelijk een kabinet door het midden met GL-PVDA, zou ook kansen bieden voor de JD om kritiek direct aan D66 te leveren. Verkenner Wouter Koolmees stelt dat het tijdperk van expansief begrotingsbeleid voorbij is. Hierdoor staan mogelijk pijnlijke bezuinigingen aan de horizon. Daarnaast is er de onzekerheid op het gebied van geopolitiek, de stikstof- en wooncrisis. Dus kansen genoeg voor prikkelende opinie-stukken.
Koorddansen
Helemaal doorslaan naar de modus operandi van de JOVD, namelijk je moederpartij bekritiseren zonder een lobby-poging, blijkt niet wezenlijk effectief. Als de voormalige VVD-campagnestrateeg Bas Erlings de uitingen van de JOVD verwoordt: “Ze hebben niet zo veel impact”. Dus wordt het vooral koorddansen voor de Jonge Democraten. Niettemin is het nu wel tijd dat de JD om hun kritische houding tegenover de grootste partij van Nederland evalueren.
Artikelen van redacteuren vertegenwoordigen niet per se de mening van de DEMO of Jonge Democraten. Wil je reageren op dit stuk? Mail dan je reactie (max. 1000 woorden) naar redactiedemo@jongedemocraten.nl
Bron foto: Verstrekt door het LB
