Een JD-congres is voorspelbaar, het hangt samen van de tradities. Een kater hebben tijdens het behandelen van de traditionele vleesmotie en de monarchiemotie is inmiddels goed ingeburgerd gebruik. Bovenal gaat het om goede interne debatten en discussie. Zet hier het afgelopen D66-congres in Breda tegenover, en er moeten toch wat zorgen van mijn hart.
Tino van Rossum
Welkom op het afgelegen Breepark, Breda. De pendelbus heeft u zojuist naar dit stukje wereldse beschaving gebracht voor het 121ste D66-congres, prachtig gelegen, ver van beschaving en naast de McDonalds.
Waar de congressen van de JD soms lijken samen te hangen van arbitraire gebruiken, drank en sympathieke suggesties, is de kern altijd een bruisend debat. Het moderne D66-congres valt te splitsen tussen een inhoudelijk deel; de deelsessies, en het moeten functioneren als klapvee. Dat de moties van JD’ers soms worden aangenomen betekent niet dat wij ons niet moeten uitspreken als de moederpartij rare fratsen uithaalt.
Corveedienst
Allereerst de inhoud: in eerste oogopslag lijkt aan de behandeling van moties niets verkeerd. Het digitaal stemmen maakt het leven een stuk makkelijker, zeker voor dat ene lid met vertraging dat vanuit de trein nog wil kunnen meestemmen over enkele aan de JD gelieerde moties (kuch). Maar waar de uitslag op een JD-congres soms alle kanten op kan gaan, is er een groeiende voorspelbaarheid in de uitkomsten van de moties op D66-congressen. Een sturend preadvies perkt de kansen van moties die niet de goedkeuring dragen van de hogere machten.
Plus: bij de controversiële voorstellen die goede kans maken, staat een Kamerlid op corveedienst klaar. Wie al wat meer congressen meegaat zal het ook wel eens zijn opgevallen: ieder congres krijgt zijn eigen Kamerlid met lijstje in de hand om bij specifieke moties kritisch in te spreken, en zo de twijfelende D66’ers de juiste kant op te bewegen, toevallig altijd de kant van het partijbestuur op.
Natuurlijk heeft ieder lid het recht om aan de microfoon in te spreken, of je nou Kamerlid bent of niet. Maar het zal niemand ontgaan dat het statuur van een Kamerlid dat oproept om voor of tegen te stemmen effect heeft op de zaal. Hoe vrij is het vrije debat als je het steriliseert met een sturend advies? Begrijp me niet verkeerd, het is nog steeds een democratische ledenpartij, en er valt soms zeker tegenop te boksen, maar persoonlijk zie ik de D van Democraten’66 het liefst met een hoofdletter.
Tien nieuwe steden? Nee bedankt.
Naast de inhoudelijke ledenvergadering en de deelsessies staan ook de goed geregisseerde speechen van de partijprominenten op de agenda, met een groeiend aantal uitverkorenen dat achter het podium mag plaatsnemen als enthousiast decor. Dit gedeelte is misschien wel het meest zorgelijke deel van het congres, want inhoudelijk valt er dit keer echt iets aan te merken op de speech van de partijleider.
Kritiek op dit rariteitenkabinet, en specifiek de VVD, kan ik persoonlijk alleen maar aanmoedigen. Er zijn zeker kansen om de verdwaasde liberale stemmer weg te trekken bij een partij die de PVV aan de macht houdt. Maar er is een verschil tussen hengelen naar liberale VVD’ers en doorslaan naar de karikatuur.
Bepleiten dat voor elke regel die erbij komt er twee moeten worden geschrapt is letterlijk Trumpiaans beleid, en de kettingzaag klinkt al ronkend op de achtergrond. Regelgeving bestaat niet op arbitraire basis, maar voor een goede reden. Natuurlijk kan er geschrapt worden rond bepaalde regelgeving, zeker in regelgeving rond schone energie en hinder bij de bouw van nieuwe woningen. Maar de botheid van deze bijl is van een treurig populistisch niveau. Je mag beter verwachten.
Toch sprekende over woningen en een treurig populistisch niveau: die tien nieuwe steden? Nee bedankt. Prachtig geïnspireerd door de Britse Labourregering, maar iedere vorm van haalbaarheid of realiteit ontbreekt. Het zal u vast niet zijn ontgaan, maar Nederland is een stuk kleiner in oppervlakte dan onze Britse vrienden, en Groot-Brittannië is ook een stuk minder dichtbevolkt.
Vraag één is: waar dan in hemelsnaam? De Achterhoek, Flevopolder, Drenthe? Zelfs met de schijnbaar onbeperkte ruimte van een nieuwe polder was er een reden dat Almere een stuk groter is geworden dan Lelystad. Locatie, locatie, locatie. Vraag naar huisvesting ligt bij de grote steden en de centra van levendigheid en werkgelegenheid. Tenzij we het groene hart willen volbouwen mist de ruimte bij centraal gelegen locaties met goede bereikbaarheid voor volledig nieuwe steden.
En dat brengt ons bij het tweede bezwaar: de bereikbaarheid. Dat gaan nog een flink karwei worden, om deze tien nieuwe steden goed bereikbaar te maken als we er geen autowalhalla’s van willen maken, al zal ik niet ontkennen dat een autowalhalla klinkt als een mooi VVD-hondenfluitje. Leuk dat afgelegen weiland, maar de infrastructuur, het wegennetwerk en de OV-verbindingen zijn niet van de ene op de andere dag uit de grond gestampt. Hoezo urgentie bij de woningnood? Dat gaat een traag traject worden waar zelfs die toekomstige kerncentrales U tegen zeggen. Behoed ons land voor tien nieuwe Almeres die langzaam uit de grond oprijzen.
Dit proefballonnetje draagt ook iets bijzonders met zich mee, want eerder op de dag heeft er op het congres een deelsessie over wonen plaatsgevonden. De conclusies van die deelsessie was juist dat de focus moet liggen op binnenstedelijke verdichting en herbestemmen in samenspraak met inwoners, en zeker niet het bouwen van tien nieuwe steden, wat niet eens voorbij is gekomen. Voormalig rijksbouwmeester Floris Alkemade ontraadde in zijn argumentatie expliciet om straten bij te bouwen. Wat zijn reactie zou zijn geweest op tien nieuwe steden durf ik wel te raden.
Twee congressen
De tegenstrijdigheid op eenzelfde congres mag op zijn minst opgemerkt worden als opmerkelijk. Als groot liefhebber en gebruiker van huisvesting mag ik hopelijk meer verwachten in de aanpak van de woningnood. De jacht op de liberale kiezer en de woningzoekende kiezer mag niet eindigen in proefballonnetjes die alleen bestaan voor de headlines en de PR, in een tijd dat je vanuit de oppositie niet altijd vooraan staat in de media. Misschien kunnen we beter spreken over een schizofreen congres: een voor de beeldvorming en media, en een voor de inhoud op de achtergrond.
Een JD-congres is voorspelbaar, het hangt samen van de tradities, maar haar mooiste traditie is die van kritisch jong geweten dat zich kan uitspreken tegen bepaalde politieke keuzes. En soms mag die kritische noot best helder klinken.
Dit artikel is een ingezonden opinie en reflecteert niet noodzakelijkerwijs de mening van de DEMO of Jonge Democraten. Wil je reageren op dit stuk? Mail dan je reactie (max. 500 woorden) naar demoredactie@gmail.com.
Bron foto: Screenshot van de livestream van het D66-congres.
